Gənc ağırlıqqaldıranlarda illik məşq silsiləsində qüvvə hazırlığının dinamikasının tədqiqi

Abstract

Mövzunun aktuallığı. Ağırlıqqaldırma idmanı olimpiya oyunları proqramına daxil olunduğundan ölkəmizdə böyük ənənələri olan bu idman növünə maraq xeyli artmışdır. Ağırlıqqaldırma idmanında aparılan mübarizələrin əksəriyyətinin submaksimal olması, enerjinin əsasən anaerob və qarışıq anaerob aerob rejimdə hasil olması, vaxtaşırı tənəffüs prosesini müvvəqəti olaraq saxlanılması baş verən gücənmələr daxili orqanların üzərinə böyük yük salmış olur. Ağırlıqqaldırmalarda fiziki keyfiyyətlərin inkişafı üçün münasib dövürlərin tədbiqi və bu dövürlərdən səmərəli istifadə əldə olunacaq uğrun əsasını qoymuş olur. Qeyd etmək lazımdır ki, ağırlıqqaldıranların hazırlığının nəzəriyyəsində və təkmiləşməsində gənc ağırlıqqaldıranların fiziki inkişafı və fiziki hazırlığı ilə bağlı məsələlər hələ tam olaraq öyrənilməmişdir. Ağırlıqqaldırma idman növündə yüksək idman nəticələri əldə olunması üçün idmançı müəyyən fiziki inkişaf və fiziki hazırlıq səviyyəsinə malik olmalıdır ki, bunlarda onların morfofunksional və genetik xüsusuyyətlərindən birbaşa aslı olur. Mövcud elmi-metodiki ədəbiyyatın təhlili zamanı məlum olmuşdur ki, 14-15 yaşlı gənc ağırlıqqaldıranların fiziki inkişafını və fiziki hazırlığının səviyyəsinin yüksəldilməsi aparılsa da, onların boy-çəki dinamometrik, təkanla və birdəfəlik qaldırma ilə onların müqayisəsi əsasında qiymətləndirilməsi aparılmamışdır. Aparılmış müşahidələr və sorğular əsasında idmançılar və məşqçilər bu məsələnin aktual olduğunu nəzərə alaraq öyrənilməsini tövsiyyə etmişlər. Tədqiqatın problemi. Qeyd olunduğu kimi ağırlıqqaldırmaların hazırlığı prosesində ayrı-ayrı yaş qruplarından olan idmançıların hazırlığında əsas fikir onların qüvvə və sürət-güc keyfiyyətlərinin və kordinasiya qabiliyyətlərinin inkişafına böyük diqqət ayrıldığından onların morfoloji və funksional göstəricilərini öyrənilməsi və müqayisə olunması əsasında qiymətləndirilməsi bir qədər diqqətdən kənar qalmışdır. Ağırlıqqaldırma yarışlarında yüksək uğurlar əldə olunması hər şeydən əvvəl onların fiziki və funksional vəziyyətində özünü biruzə verməlidir. Bununla belə, gənc ağırlıqqaldıranlarda fiziki iş qabiliyyətlərini idmançıların morfofunksional göstəricilərdən aslı olaraq yüksəldilməsi, onların orqanizimin vegetativ göstəricilərində yaratdığı adaptiv dəyişikliklərin öyrənilməsi problem məsələlərdən olaraq qalmaqdadır. Onuda qeyd etmək lazımdır ki, ağırlıqqaldıranların məşqinin tibbi-bioloji aspektlərinin öyrənilməsi ayrı-ayrı yük nümünələri və sınaqlarının tədbiqi ilə müəyyən qədər aparılsa da sona qədər aparılmamışdır və kompleks proqramların yaradılmasına cəhd olunmamışdır. Bütün bunlar tədqiqatların gedişində alınan nəticələrin təhlil olunmasına vahid kompleks sınaq metodlarından istifadəyə və idmançılarının hazırlığında hər ttərəfli qiymətləndirmələrin aparılmasında bir qədər çətinliklər törədilmiş olur. Tədqiqatın obyekti. Gənc ağırlıqqaldıranlarda fiziki inkişafın, fiziki hazırlığın və fiziki iş qabiliyyətinin göstəricilərinin məşq təsiri ilə dəyişilməsi prosesinin müqayisəli olaraq qiymətləndirilməsi prosesi olmuşdur. Tədqiqatın predmeti. Gənc ağırlıqqaldıranların fiziki inkişafının, fiziki hazırlıqlarının yoxlanılmasının vasitə və metodları təşkil etmişdir.