Cüdoçuların orqanizminin yarışqabağı stimullaşdırılmasında istifadə olunan bərpa vasitələrinin tədqiqi.

Abstract

Mövzunun aktuallığı. Böyük idmanda yüksək uğurun əldə olunması məşq prosesində həcminə və intensivliyinə görə yüklərin artırılmasıni tələb edir. Tətbiq olunan belə yüklərdən sonra bərpa prosesləridə intensiv-ləşdirilməli,təkrar keçirilən əzələ işinə orqanizm hazır olmalıdır. Əks halda orqanizmin funksional imkanları tükənərək idmançıya yüksək nəticələr əldə olunmasına imkan verməyəcekdir. Bütün idman növlərində olduğu kimi,güləş növlərində də idaman nəticələri artır. Beynəlxalq yarışlarda (xüsusilə də olimpia idman növlərində) yaxşı nəticələrin əldə olunması yalnız böyük həcmli məşq yüklərini rekord və rekorda yaxın səviyyədə icra etməklə nail olmaq mümkündür. Yüksək dərəcəli idmançılar illik məşq dövründə gündəlik məşq etməklə, 55-65 qədər yarışlarda iştirak edir. Bununla əlaqədar olaraq onların orqanizminə böyük psixo-fizioloji və fiziki yük düşür, bununla da bağlı olaraq orqanizmin ayrı-ayrı orqan və sistemlərində zədələnmələrin və funksioal pozulmalrın yaranmasına münbit şərait yaranır. Bu da idmançıların orqanizminə yardımın göstərilməsini və bərpa proseslərinin intensivləşməsini, yeni-yeni bərpa vasitələrindən istifadə olunmasını aktuallaşdırır. Tədqiqatın problemi: idman fəaliyyətindən sonra idmançıların fiziki iş qabiliyyətinin bərpası problemi müasir idmanın ən vacib məsələlərindəndir. Ona görə də idmançıların illik məşqi dövründə idman məşqi ilə yanaşı bərpa proseslərinin də elmi cəhətdən əsaslandırılması idman nəzəriyyəsi və təcrübəsində xüsusi yer tutur. Bununla əlaqədar olaraq məşq yüklərinin quruluşunun təyini, dozalaşdırılması, məşqin dövriləşdirilməsinin təkmil-ləşdirilməsi və s. məsələlər problemin aktualliğını daha da artırır. Yüksək dərəcəli güləşcilərin hazırlığında tətbiq olunan məşq yüklərinin icrasından sonra bərpa proseslərinin sürətləndirilməsi və nəzarət altında saxlanılması idman məşqinin vacib problemlərindəndir, tədqiqatların aparılmasına ehtiyacı vardır və mövzunun aktuallığını daha da artırır. Bərpa proseslərinin elmi cəhətdən əsaslandırılaraq aparılması onların orqanizmində superkompensasiya halı yaradır. İdmançının superkom-pensasiya halında mübarizəyə başlaması onların funksional imkanlarını xeyli genişləndirdiyi halda, natamam bərpa halında mubarizə orqanizmi tükəndirir, iş qabiliyyəti aşağı olur, yorulma prosesi sürətli inkişaf edir, həddən artıq məşqolunma halı yaranır. Buradan da bərpanın idmançı orqanizmi üçün nə qədər əhəmiyyət daşıdığı məlum olur.